Duy trì cân nặng khỏe mạnh
Duy trì cân nặng khỏe mạnh là yếu tố quan trọng hàng đầu đối với người bị thoái hóa khớp. Do cân nặng tăng sẽ khiến khớp phải chịu nhiều sức nặng hơn, khiến thoái hóa khớp nặng hơn, đồng nghĩa với đau, viêm và sưng nhiều hơn.
Người bị thoái hóa khớp gối cần đọc nhãn dinh dưỡng thật cẩn thận, để ý đến lượng chất béo no không lành mạnh.
Những thực phẩm được ghi là ít béo hoặc lành mạnh có thể có lượng natri cao, và thậm chí lượng đường còn cao hơn.
Chất xơ tự nhiên có thể tạo cảm giác no lâu hơn, cũng như giúp giảm cholesterol hoặc ngăn ngừa bệnh tiểu đường.
Vitamin và chất béo lành mạnh cũng rất cần thiết. Trái cây và rau tươi luôn là lựa chọn tốt hơn.
Chế biến thực phẩm cũng rất quan trọng: nên bỏ lò, nướng và hấp thay vì rán kỹ vì sẽ không làm tăng thêm calo và giữ được nhiều chất dinh dưỡng.
Tập thể dục, đơn giản như các động tác kéo giãn, luôn được coi là cách điều trị không dùng thuốc hiệu quả nhất để giảm đau và giúp cải thiện vận động ở bệnh nhân thoái hóa khớp. Một số người có thể phải bắt đầu với các bài tập nhỏ và dần dần tăng cường độ theo thời gian.
Đi bộ là hình thức tập rất tốt, không tốn tiền và có lợi ích rất lớn cho những người bị thoái hóa khớp gối bởi dễ tập, giảm huyết áp, khoẻ tim, giảm nguy cơ gãy xương.
Cơ bắp săn chắc nhờ quá trình tập luyện cũng sẽ giúp bảo vệ các khớp bị thoái hóa.
Chỉ cần tập 30 phút mỗi ngày là đã có thể giúp giảm các triệu chứng thoái hóa khớp.
Lưu ý là người bị thoái hóa khớp gối nên đi khám bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập luyện nào.
Kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh với tập thể dục sẽ đảm bảo kết quả tốt nhất.
Chế độ ăn chống viêm và bệnh thoái hóa khớp
Viện Ung thư Quốc gia Mỹ định nghĩa viêm là “đỏ, sưng, đau và/hoặc cảm giác nóng ở một vùng của cơ thể”. Đây là cách cơ thể phản ứng với bệnh.
Axit béo Omega-3 trong cá có thể giúp giảm tổn thương do viêm.
Viêm (gây sưng, đau) vừa là nguyên nhân và triệu chứng của thoái hóa khớp và một trong những nguyên nhân là do nồng độ protein C-reactive (CRP) và interleukin-6 tăng.
Với những trường hợp này, để giảm nồng độ của 2 protein trên, cá béo giàu axit omega-3 sẽ là thực phẩm cần thiết. Bởi omega-3 can thiệp vào các tế bào đóng vai trò chủ chốt trong đáp ứng của cơ thể với viêm, giúp ngăn chặn viêm trước khi nó gây tổn thương khớp.
Theo Quỹ Viêm khớp Mỹ, những người thường xuyên ăn cá giàu omega-3 ít bị bệnh viêm khớp dạng thấp.
Ăn nhiều chất béo omega-3 có thể giúp giảm sưng, đau và cứng khớp do thoái hóa khớp. Những chất béo này cũng giúp ngăn ngừa các bệnh khác do viêm như bệnh tim.
Những loại cá giàu omega -3 là cá hồi, cá ngừ, cá mòi và cá thu. Ăn một phần khoảng 100 – 200g cá ít nhất 4 lần/ tuần có thể giúp giảm viêm thoái hóa khớp và bảo vệ tim.
Lưu ý là các chế phẩm bổ sung dầu cá không cung cấp nhiều lợi ích như ăn cá.
Hoa quả và rau
Trái cây và rau quả chứa các chất chống oxy hóa hỗ trợ hệ miễn dịch và chống viêm. Nên đặt mục tiêu ăn ít nhất 1,5-2 chén trái cây và 2-3 chén rau mỗi ngày.
Các loại quả mọng như dâu tây, anh đào chua, và quả mâm xôi đỏ… giàu chất chống oxy hóa và có đặc tính chống viêm.
Trái bơ có tác dụng chống viêm hiệu quả nhờ rất giàu chất béo không no chuỗi đơn và vitamin E. Chế độ ăn giàu các hợp chất này làm giảm nguy cơ tổn thương khớp trong thoái hóa khớp giai đoạn đầu.
Dưa hấu và nho là một lựa chọn khác.
Như dưa hấu, với khoảng 92% là nước nên là nguồn bổ sung nước tuyệt vời cho cơ thể và lại giàu carotenoid beta – cryptoxanthin có tác dụng giảm nguy cơ viêm khớp dạng thấp hiệu quả.
Nho đỏ và nho đen tươi chứa chất resveratrol chống viêm mạnh.
Rau xanh như súp lơ xanh và rau bina chứa đầy đủ các chất chống oxy hóa mạnh như vitamin A, C và K , giúp bảo vệ các tế bào khỏi tác hại của gốc tự do sinh ra trong quá trình chuyển hoá năng lượng và trao đổi chất giữa các tế bào. Những thực phẩm này cũng chứa hàm lượng canxi cao.
Súp lơ xanh và rau họ cải như cải bắp và cải bruxen cũng chứa hợp chất sulforaphane tự nhiên, có tác dụng ngăn chặn quá trình viêm và làm chậm tổn thương sụn trong thoái hóa khớp. Glucosinolate được tìm thấy trong những loại rau có mùi hăng như cải ngựa, mù tạt, và cải bắp.
Ớt là nguồn vitamin C rất tốt, có tác dụng bảo vệ xương và bảo vệ các tế bào sụn.
Ô liu và dầu ôliu tinh luyện chứa oleocanthal, một chất chống viêm tự nhiên có đặc tính tương tự như thuốc ibuprofen.
Một nhóm các loại rau bao gồm cà chua, khoai tây và ớt có chất solanine bị nghi ngờ là gây đau khớp nhưng chưa có bằng chứng khoa học nào về điều này.
Một số người có thể mẫn cảm với những loại thực phẩm nhất định. Loại bỏ các loại thực phẩm này cũng sẽ giúp cải thiện triệu chứng.
Những thực phẩm cần tránh
Người bị thoái hóa khớp gối nên cố gắng tránh một số loại thực phẩm để không làm bệnh thêm trầm trọng.
Hạn chế đường không chỉ giúp giảm lượng calo nạp vào, duy trì cân nặng khỏe mạnh, mà còn giảm viêm bởi chúng có thể kích hoạt giải phóng các tế bào làm tăng viêm.
Muối sẽ tích nước, khiến thoái hóa khớp với biểu hiện sưng khớp nặng thêm. Trong thực phẩm chế biến sẵn và thức ăn nhanh thường rất nhiều muối.
Khoảng 75% lượng natri mà chúng ta tiêu thụ đến từ muối nêm nếm khi nấu ăn (lượng khuyến nghị là 1.500mg natri/ngày), trong khi đó cứ 1 thìa muối sẽ chứa 2.300mg natri.